دستگاه تقطیر یا عرق گیر جهت تبدیل مایع به بخار ساخته و تولید شده است و در صنایع غذایی، شیمیایی و دارویی و پزشکی کاربرد دارد. تقطیر و جداسازی مایعات در دستگاه تقطیر براساس اختلاف نقطه جوش صورت میگیرد. از دستگاه تقطیر جهت عرق گیری انواع بیدمشک،گلاب، گل محمدی و نعناع و استفاده میشود. حتی درصنایع دارویی و پزشکی جهت تولید الکل و آب مقطر استفاده میشود.
نام دیگر این دستگاه، دستگاه گلاب گیری میباشد. زیرا دستگاه تقطیر در زمینه تولید عرقیات گیاهی همچون گرفتن عرق و عصاره گل محمدی کاربرد دارد. گلاب یک عرق پرکاربرد در صنایع غذایی و آشپزی به خصوص شیرینی پزی میباشد. برای تولید آب مقطر از این دستگاه استفاده میکنند.
عملیات تقطیر براساس اختلاف نقطههای جوش انجام میشود. تقطیر در چند روش انجام میشود. بهترین و راحت ترین روش تقطیر، تقطیر ساده است و روش تقطیر اینگونه است که از طریق جوشاندن مایع، سپس بخار شده و در نهایت خنک شده و از تقطیر خارج میشود.
دستگاه تقطیر برای جداسازی و تقطیر مواد و عرقیجات آزمایشگاهی نیز کاربرد دارد و به دستگاه تقطیر آزمایشگاهی معروف است. روش تقطیر در دستگاههای تقطیر آزمایشگاهی در دو نوع تقطیر ساده و جز به جز میباشد؛ که تفاوت این دو روش در بازگشت مواد است. به این معنا که در روش تقطیر ساده مایعات خالص از ناخالص را براساس نقطه جوش جدا کرده و به سمت مخزن جمع آوری هدایت میشوند. در روش جز به جز پس از تقطیر براساس نقطه جوش، مایعات به درون دستگاه برگشته و مجدد وارد برج تقطیر شده و پس از تقطیر مرحله دوم به سمت مخزن جمع آوری هدایت میشوند.
دستگاه عرق گیری براساس حرارت دهی مستقیم و غیرمستقیم، در مدلهای مختلفی وجود دارد؛ اما بطور کلی به دو دسته خانگی و صنعتی تقسیم شده است. دستگاههای عرق گیر خانگی و صنعتی نسبت مخزن تفاوتی دارند و دستگاه عرق گیر خانگی حجم مخزن کوچک تری دارد. دستگاه تقطیر صنعتی مجهز به کندانسور جهت خنک کردن بخار بصورت صنعتی میباشد. دستگاههای تقطیر خانگی با نامهای زیر نیز شناخته میشوند:
این دستگاه یکی از پرکاربردترین ماشین آلات در صنایع برای تقطیر میباشد. این دستگاه تقطیر برای گلاب گیری و عرق گیری گیاهانی که خواص و مزایای دارویی و درمانی و نوشیدنی دارد بسیار مناسب است و برای تقطیر گیاهانی همچون بهارنارنج ،به لیمو ،شربت توت فرنگی ، برگ گردو و استفاده میشود.
به فرآیند جداسازی مایعات خالص از مخلوط براساس نقاط جوش مختلف، یا دامنه جوش مختلف تقطیر میگویند. دستگاههای تقطیر جهت تقطیر و جداسازی ستونها و برجهای تقطیر بزرگ و عمودی دارد.
دستگاههای عرق گیر گیاهی دو مخزن یا دیگ جهت تقطیر دارند. مخرن بالایی دستگاه برای آب و یخ بوده و مخزن پایینی برای گذاشتن گیاهان برای تقطیر میباشد. پس از ریختن آب و یخ در مخزن بالا و قراردادن گیاهان در مخزن پایینی، دستگاه را برای وارد کردن گرما به مخزنها روشن میکنید، پس از آن گیاه در دستگاه براساس وارد شدن گرما بخار میشود.
در صورتی که دستگاه عرق گیر صنعتی باشد؛ توسط سیستم کندانسور خنک شده و عرق گیاه از بخار آب جدا میشود ؛ در صورتی که دستگاه عرق گیر خانگی باشد؛ عرق موجود براساس سیستمها دستگاه از بخار آب جدا میشود؛ و در نهایت در مرحله آخر به صورت قطرههای کوچک در مخزن مخصوص جمع آوری میشوند.
1-دستگاه تقطیر، جهت عرق گیری برای چه محصولاتی مناسب میباشد؟
برای تمامی انواع گیاهان و میوهها مناسب است.
2-ظرفیتهای دستگاه تقطیر و عرق گیری بطور میانگین چقدر است؟
ظرفیت دستگاه تقطیر وعرق گیری در مدلهای مختلف بطور میانگین از 6 تا 800 لیتر میباشد.
3-فرآیند یا کار تقطیر چیست؟
جداسازی مایعات از نظر نقاط جوش مختلف یا دامنه جوش مختلف کار تقطیر است.
4-مدت زمان عملیات تقطیر در دستگاه عرق گیری چقدر میباشد؟
مدت زمان کار بسته به ظرفیت دستگاه و جنس بدنه و نوع کندانسور از 1 تا 10 ساعت متغیر است .
5-مخزن دستگاه تقطیر و عرق گیری چه جنسی است ؟
حنس مخزن دستگاههای تقطیر در مدل های مختلف آلومینیوم و یا استیل میباشد.
6-چه مقدار از ظرفیت مخزن دستگاه تقطیر قابل پر شدن است ؟
میزان ظرفیت پرشدگی هر دستگاه بطور میانگین 75 درصد ورودی آب و گیاه میباشد.
7-نسبت گیاه به آب در مخزنهای دستگاه تقطیر چقدر است ؟
نسبت گیاه به آب در مخزنهای دستگاه 3/1 است , یعنی برای هر یک کیلو گیاه یا میوه ، سه تا چهار لیتر آب به آن اضافه کنید.
8-کندانسور دستگاه تقطیر چیست و چه کاربردی دارد ؟
کندانسور یک مبدل حرارتی جهت تبدیل ماده از گاز به مایع میباشد . این قطعه در دو نوع کندانسور برقی برای خنک کردن هوا و کندانسور آبی برای خنک کردن آب در دستگاههای تقطیر و عرق گیری استفاده میشود.
9-کاربرد ترمومتر دستگاه تقطیر چیست؟
این قطعه روی درب مخزنهای دستگاه تقطیر نصب میشود؛ که حرارت و فشار داخل مخزن را در حین فرآیند تقطیر نشان دهد .