دستگاه پرکن مایعات، جهت پرکن و بسته بندی مایعات در صنایع ساخته شده است. مایعات از نظر چگالی، ویسکوزیته یا مقاومت آنها برای جاری شدن متفاوت است؛ مایعات رقیق، چگالی و ویسکوزیته پایینتری دارند و مایعات غلیظ، چگالی بالایی دارند. در این زمینه سوالاتی برای عموم ایجاد شده است که در این مقاله راجب این موضوع صحبت شده است.
در صنایع دارویی، غذایی، شیمیایی و بهداشتی-آرایشی
این دستگاه جهت پرکردن و بسته بندی مایعات، تولید شده است. در صنایع از دستگاه پرکن مایعات جهت پرکردن مایعات در ظروف و بسته بندی آن ها استفاده می شود.
دستگاه پرکن مایعات باید با نوع مایعات سازگار باشد. دو نوع مایعات رقیق و غلیظ وجود دارد و بنا به تفاوت در نوع مایعات، دستگاه های پرکن مایعات رقیق و غلیظ وجود دارد. دستگاه پرکن مایعات رقیق با مایعات رقیق و نیمه غلیظ سازگار است و دستگاه پرکن مایعات غلیظ با مایعات غلیظ سازگار است.
دستگاه پرکن مایعات از نظر عملکرد و مکانیزم به چند دسته تقسیم بندی می شوند. دستگاه پرکن مایعات از نظر عملکرد در دو نوع اتوماتیک و نیمه اتوماتیک وجود دارد. دستگاه پرکن مایعات نیمه اتوماتیک با دستگاه پرکن دستی یا رومیزی نیز شناخته می شود. دستگاه پرکن مایعات از نظر مکانیزم در چند مدل وجود دارند. مکانیزم های دستگاه پرکن مایعات بسته به نوع سازگاری دستگاه با مایعات فرق دارد. بهترین مکانیزم دستگاه پرکن مایعات رقیق مکانیزم ثقلی است و بهترین مکانیزم دستگاه پرکن مایعات غلیظ، مکانیزم سیلندر پیستونی است. مکانیزم های دیافراگمی و پمپی مکانیزم های مشترک می باشد و برای هر دو دستگاه پرکن مایعات رقیق و غلیظ سازگار است.
دستگاه های پرکن مایعات بستگی به مکانیزمی که دارند؛ بخش ها و قسمت های متفاوتی دارند؛ اما اصلی ترین قسمت هر دستگاه پرکن مایعات تعداد نازل ها می باشد. تعداد نازل های دستگاه با عملکردهای متفاوت، متغیر است. در دستگاه های پرکن تمام اتوماتیک تعداد نازل ها از 2 عدد شروع می شود و در دستگاه های پرکن مایعات نیمه اتوماتیک تعداد نازل ها یک عدد است.
نکته: تعداد نازل ها در دستگاه های پرکن نیمه اتوماتیک یا دستی قابلیت ارتقا از یک عدد را دارند؛ ولی انجام این کار اصلا صرفه اقتصادی ندارد و بسیار پرهزینه است.
شیوه پرکن و بسته بندی دستگاه های پرکن مایعات به عملکرد و نوع مکانیزم آن بستگی دارد؛ اما موردی که مهم است این است که در دستگاه پرکن مایعات اتوماتیک مراحل پرکن و بسته بندی بطور اتوماتیک انجام می شود و اپراتور یا نیروی انسانی فقط وظیفه جابجایی و جایگذاری بطری ها را دارد. در این مدل دستگاه قابلیت نصب دستگاه درب بندی جهت کاهش نیروی انسانی وجود دارد. در دستگاه پرکن مایعات نیمه اتوماتیک یا دستی تمامی مراحل توسط اپراتور انجام می شود؛ و قابلیت نصب دستگاه درب بند نیز ندارد. شیوه پرکردن مایعات براساس مکانیزمی که دارد؛ متفاوت است.
مکانیزم سیلندر پیستونی جهت عملیات پرکن در دستگاه های پرکن مایعات غلیظ بهترین مکانیزم می باشد. مایعات با عمل کشش وارد سیلندر شده؛ سپس به مخزن تک جداره دستگاه ریخته شده؛ در ادامه از مخزن به داخل سیلندر رفته و مجدد از داخل سیلندر به نازل ریخته شده و در نهایت از دستگاه خارج می شوند. گاهی برای تسریع در عملیات پرکردن، بعضی مایعات نیاز به گرم شدن دارند؛ و برای گرم کردن مایعات، همراه با پرکردن باید از مخزن 2 جداره استفاده شود.
زیر مخزن این دستگاه یک شیر سه راهی و یک عملکرد برای تسریع در سرعت انتقال مایعات از مخزن به سیلندر و از سیلندر به نازل دارد. میزان ورودی مایعات به دستگاه به حجم مخزن بستگی دارد.
مکانیزم ثقلی بهترین مکانیزم برای دستگاه های پرکن مایعات رقیق می باشد. در این نوع پرکن مایعات رقیق با استفاده از نیروی جاذبه براساس نیروی وزنی که دارند وارد مخزن می شوند و پس از آن وارد بطری می شوند.
دستگاه پرکن مایعات پمپی برای پرکردن مایعات رقیق و غلیظ کاربرد دارد؛ ولی برای مایعات غلیظ با چسبندگی بالا مانند گریس بدلیل آنکه توان و قدرت فشار بالایی دارد؛ بسیار مناسب می باشد.
دستگاه پرکن مایعات دیافراگمی یک دستگاه نیمه اتوماتیک با پمپ دیافراگمی است که برای پرکردن مایعات رقیق و نیمه غلیظ استفاده می شود.
قیمت دستگاه پرکن مایعات بسته به نوع عملکرد، مکانیزم، حجم مخزن و میزان ظرفیت بسته بندی تعیین می شود. میزان ظرفیت پرکن بسته بندی در دستگاه پرکن مایعات تمام اتوماتیک بسیار بالا است و این میزان در دستگاه پرکن مایعات نیمه اتوماتیک پایین است.