صنعت بسته بندی و انواع ماشین آن ها چقدر مهم هست؟

در این مطلب با فرآیند بسته بندی و اهمیت آن بیشتر آشنا می شویم و نمونه دستگاه های بسته بندی را معرفی و به نوع عملکرد آن خواهیم پرداخت. بسته بندی به معنی محافظت یا محصور کردن محصولات غذایی جهت توزیع، ذخیره و فروش است.

اهمیت بسته بندی در صنعت

بسته بندی یک سیستم هماهنگ تهیه کالا می باشد که در طی مراحل حمل و نقل انبارداری، فروش و استفاده نهایی کاربرد دارد. دستگاه بسته بندی جزء ماشین آلات فعال صنایع مختلف می باشد که بسته بندی انواع محصولات و قطعات از طریق این دستگاه انجام می شود. استقبال بی اندازه جامعه از محصولات بسته بندی شده باعث این شد که انواع مختلف دستگاه طراحی و تولید شوند. همچنین یک سری از دستگاه ها که کار پرکردن و بسته بندی را به عهده دارند، دستگاه های پرکن بسته بندی هستند.

دستگاه های بسته بندی با توجه به فواید زیادی که دارند، بسیار حائز اهمیت می باشند در انواع کارگاه ها و کارخانه های تولیدی کاربرد دارد. از عوامل مهم تاثیرگذار در تقسیم بندی انواع دستگاه های بسته بندی می توان به سایز، توان تولید دستگاه، تیراژ محصول در زمان معین، حجم بسته ها، قابلیت ها و ابعاد دستگاه اشاره نمود که باعث ایجاد تفاوت در انواع بسته بندی ها می شود.

 نوع بسته بندی با توجه به نوع محصولی که قصد بسته‌بندی آن را داریم، انجام می شود. انواع بسته بندی مانند: بسته بندی تجهیزات پزشکی، بسته بندی دارویی، بسته بندی مواد شیمیایی، بسته بندی مواد غذایی فله یا خرده فروشی را می توان نام برد.

 انواع بسته بندی با توجه به جنس مواد مورد نظر متفاوت است به عنوان مثال بسته بندی مایعات با بسته بندی چیپس کاملاً تفاوت دارد. از نمونه ماشین آلات بسته بندی که طی مراحل فرایند بسته‌بندی به کار گرفته می‌شود به موارد زیر می توان اشاره کرد:

·       دستگاه های جمع آوری

·       ماشین آلات بسته بندی صنایع دارویی مخصوصا قرص و کپسول

·       ماشین آلات کارتن زنی

·       دستگاه های بسته بندی با ظروف یکبار مصرف

·       ماشین آلات و تجهیزات درپوش گذاری بطری ها، دربندی و آب بندی کردن بطری ها

·       ماشین آلات در زمینه تمیز کردن، استرلیزه کردن، خشک کردن و خنک کردن

دستگاه های چاپ و مهر زن

·       ماشین آلات انتقال محصولات

·       دستگاه های پرکن جهت انواع مواد خشک، پودری، جامد، مایع و چسبناک

·       دستگاههای لیبل زن

·       دستگاه های دوخت زن

·       تجهیزات جهت مرتب سازی و تخلیه محصولات و چیدن آنها روی پالت ها

·       ماشین آلات برش دادن

·       ماشین آلات توزین

·       ماشین آلات بسته بندی های کششی، بسته بندی کوچک و باندینگ

·       ماشین آلات جهت شناسایی محصولات مانند دستگاه های برچسب زدن و علامت گذاری

همانطور که قبلاً هم گفته شد با توجه به نوع محصولات مختلف در صنایع غذایی باید از بسته بندی های مناسب استفاده کرد. به عنوان مثال در کارخانه تولیدی جهت بسته بندی کیک و اسنک و آجیل و محصولات نظیر آن از دستگاه‌ها و تجهیزات بسته بندی عمودی، پری مید و وکیوم می توان استفاده کرد. جهت بسته بندی مایعات باید به این نکته توجه داشته باشید که دستگاهی که برای آن به کار می‌برید متناسب با غلظت آن باشد.

دستگاه های بسته بندی عمودی

این مدل دستگاه های بسته بندی بیشتر برای پر کردن از قانون جاذبه بهره می برند. محصول تولیدی توسط نوار نقاله یا بالابرهای خاص بالا برده می شود و روی وزن کن چند هده ریخته می شود. سپس با استفاده از قانون جاذبه مواد غذایی با توجه به وزن مورد نظر به پایین ریخته می شود و پس از آن پایین آن ها بسته و دوخت می شود و قسمت بالایی همچنان باز است.

هنگامی که بسته بندی پر شد، بالای بسته و پایین بسته بعدی به شکل همزمان پرس می شود. به بسته بندی خام به شکل کلی سلفون می گویند که ممکن است جنس اصلی آن CPP، BOPP،PP  و غیره باشد.

 همچنین باید توجه کرد که جهت تغییر جنس بسته بندی، دمای آن را هم باید تغییر دهید. بسته هایی که به شکل بسته بندی اسنک تولید شوند مانند بالشتک(Pillow Pack)  می گویند. برای بسته بندی بعضی محصولات مثل آجیل، انواع حبوبات باید هم جنس سلفون را تغییر دهید و هم شکل ظاهری آن را تغییر دهید. یکی از کاربردی ترین بسته بندی ها برای حبوبات می باشد که با دستگاه بسته بندی حبوبات به راحتی انجام می شود.

 برای مثال جهت بسته هایی که به صورت ایستاده باشند، از بسته بندی دوی پک استفاده می شود و بسته هایی که به شکل چهارگوش هستند توسط کورنرسیل بسته بندی می شود یا بسته هایی مانند زیپ کیپ، بسته های هستند که دوباره قابل استفاده می باشند. جهت تولید هر یک از این بسته بندی های مختلف تنها فک پایین دستگاه تغییر می کند.

دستگاه های بسته بندی پری مید

این مدل دستگاه بسته بندی، فاقد قسمت بسته ساز است. بدین معنی که بسته هایی که آماده شده و فقط درب آنها بسته نشده را روی هم در استکر می چینند، پس از آن دستگاه به شکل خودکار یکی یکی بسته ها را برداشته و به وسیله گیره قسمت بالایی را باز می کند و از محصول مورد نظر داخل آن پر می کند و سپس درب آن را می بندد و به ترتیب تا بسته آخر ادامه می دهد.

چون این دستگاه تنها عمل بستن را انجام می‌دهد در شکل ظاهری بسته ها تفاوت و تغییری ایجاد نمی کند. به معنی دیگر برای این دستگاه به عنوان ماده اولیه به دستگاه بسته بندی عمودی رول می دهند. اما به دستگاه بسته بندی پری مید تنها بسته های آماده را که یک طرفه بسته شده را می دهند.

دستگاه بسته بندی افقی

از این نوع دستگاه ها اغلب جهت بسته بندی انواع کوکی ها و شیرینی ها، کیک، بیسکویت نرم یا سخت و کراکر استفاده می شود. به این دلیل که اگر اینگونه محصولات با دستگاه بسته بندی عمودی بسته بندی شود به محصولات آسیب وارد می شود.

دستگاه های پرکن مایعات مثل آب معدنی

ماشین آلات پرکن مایعات متفاوت هستند. هرچه غلظت مواد بیشتر باشد از پمپ های قوی تری برای آنها استفاده می شود که به این مدل پمپ ها، پمپ دنده ای می گویند و اغلب برای پر کردن عسل درون ظروف می‌توان از آن استفاده کرد.

 سس کچاپ به این دلیل که در تهیه آن از سرکه استفاده نمی شود جهت از بین بردن باکتری ها و جلوگیری از کپک زدن و خراب شدن آنها، باید در طول فرایند گرم باشد و به شکل تزریقی پر شوند. بسته بندی سس کچاپ در ظروف PP که در مقابل گرما مقاوم هستند، انجام می‌ شود.

 برعکس سس مایونز، به دلیل استفاده از سرکه در تهیه آن دیگر نیازی به گرم بودن آن برای از بین بردن باکتری ها نیست. بسته بندی سس مایونز در PET و به صورت تزریقی انجام می شود.

همان طور که ملاحظه کردید بسته بندی انواع محصولات غذایی توسط دستگاه بسته بندی به شکل های مختلف و با توجه به نوع محصول مورد نظر صورت می گیرد و در بسته های گوناگون بسته بندی می شوند. دسته بندی مرغوب روی کیفیت محصول و فروش آن تاثیر مستقیم می‌گذارد برای همین است که بسته بندی و دستگاه بسته بندی از مهمترین مراحل تولید صنایع غذایی محسوب می‌شوند.